Welke wandelkleding
'Wandelkleding?'
Vroeger trokken we een spijkerbroek en T-shirt uit de kast, regenjas mee en lopen maar. En daar is nog steeds niets verkeerds aan. Natuurlijk hangt het af van de soort wandeling, het gebied waar gelopen wordt of de te verwachten weersomstandigheden. Maar ook je smaak en budget.
Toen we tijdens een nattere zomervakantie veel wandelroutes voortijdig moesten afbreken, nadat we doorweekt en verkleumd waren, zijn we meer aandacht aan de juiste kleding gaan besteden. Deze 'verloren vakantiedagen' zouden niet nodig zijn geweest als we een andere keuze uit de kledingkast hadden gemaakt. Al doende leert men...
Hieronder zal ik de wandelkleding bespreken aan de hand van het beproefde 3-lagen systeem. Voor velen van ons zal dit te ver gaan om helemaal door te voeren, maar wie het heeft doorgelezen zal anders naar de kledingkast kijken als er moet worden beslist wat er mee gaat op de wandelvakantie.
De Onderlaag
Volgens het 3-lagen systeem is deze laag voor vochtregulering en eerste verwarming. Deze laag is alleen relevant in koude of natte streken en koudere perioden van het jaar. Maar natuurlijk ook van belang als de wandeling naar grote hoogtes voert of zelfs de sneeuw in.
De onderlaag moet het vocht (zweet) goed af kunnen voeren en ons zo droog en warm houden. Daarvoor moet de onderlaag goed aansluiten op het lichaam om dit te kunnen doen. Het vocht moet ook goed worden doorgegeven naar de tussenlaag en buitenlaag van de kleding.
Helaas bestaat ons ondergoed meestal uit katoen. Katoenen hemden en onderbroeken. Katoen neemt goed vocht op, maar houd het vocht ook vast en is daarom niet geschikt. Het vasthouden van vocht leidt tot nat en klam aanvoelen. Het vocht in het hemd ontrekt dan warmte aan het lichaam waardoor we het juist koud krijgen.
Materialen als polyester of polypropyleen houden het vocht niet vast en zijn beter geschikt om de warmte vast te houden. Een strak zittend T-shirt van deze materialen kan ook goed dienst doen als onderlaag.
Tussenlaag
De tussenlaag zorgt voor warmte opslag en verdere vochtafvoer, en wordt gedragen over het ondergoed en onder de regenkleding. De warmte wordt vastgehouden door een laag stilstaande lucht tussen de tussenlaag en de onderlaag, of het lichaam als er geen hemd wordt gedragen. De lucht werkt isolerend en houd de warmte vast.
De kleding moet een ademend vermogen hebben om wel het vocht af te kunnen voeren naar buiten, maar ook redelijk winddicht zijn. Dit om te voorkomen dat de warme lucht onder de kleding te snel verloren gaat. Afhankelijk van de weersomstandigheden kan dit dus een T-shirt, trui of sweater zijn. Ook een broek en de hoofdbedekking behoren tot deze laag.
De spijkerbroek
Een spijkerbroek is sterk, zit lekker en is warm. Daarmee lijkt deze geschikt voor een wandeltocht en dat is het ook. Tenzij er kans is op warm weer, of een regen of onweersbui.
Bij zomerse warmte kan een spijkerbroek snel te warm zijn om te dragen. Er wordt dan meer gezweet en deze broeken nemen veel van dat vocht op. Uiteindelijk kan dan irritatie optreden als de harde naden over een vochtig klamme huid schuren.
Bij een plotselinge regenbui neemt de broek zeer veel vocht op en wordt zwaar om te dragen. Het duurt ook zeer lang voor de broek weer opdroogt na een pittige bui, ook al schijnt erna weer het zonnetje. Je kunt het lang koud blijven houden in een spijkerbroek, zeker als er ook nog wind staat. Kies dus alleen voor een spijkerbroek als het weer het echt toelaat.
De wandelbroek
Speciale wandelbroeken zijn er tegenwoordig in veel soorten en merken. Deze hoeven echt niet duur meer te zijn. De zeer prijzige 'hi-tech' broeken voor gebruik bij extreme koude of voor bergbeklimmers, kunnen wij als toeristische wandelaar in de schappen laten liggen.
De wandelbroeken zijn vaak waterafstotend behandeld, maar dat is na enkele wasbeurten al snel voorbij. Dat maakt echter niets uit. Na een regenbui zijn ze in korte tijd weer droog en wordt de warmte weer vastgehouden.
Vaak hebben de broeken afritsbare broekspijpen en kan in een handomdraai worden gewisseld tussen korte en lange broek. Als je in een korte broek gaat wandelen, neem dan altijd een lange broek mee in de rugzak. Zeker in de bergen kan het weer soms heel snel omslaan.
Een ander kenmerk van een wandelbroek zijn de vele zakken waarin gemakkelijk allerlei dingentjes kunnen worden meegenomen. Stop hier echter niet te zware spullen in. Daarvoor is een rugzak handiger.
Bovenkleding
In de zomer zal deze laag vaak bestaan uit een T-shirt. Als er geen onderlaag wordt gedragen kies dit shirt dan uit alsof het de 'onderlaag' is. Een beetje strak om het lichaam helpt het zweet snel verdampen en afvoeren.
Ook hier geldt; katoen neemt het zweet op en geeft een klam en koud gevoel. Het opgenomen zweet zorgt bovendien voor de perfecte omgeving voor bacteriën waardoor juist met katoen sterke zweetlucht wordt bevorderd.
Wordt er bij kouder weer wel een onderlaag gebruikt, moet deze tussenlaag juist wijder zijn om tussen de lagen lucht vast te kunnen houden. Vaak is het shirt dan de onderlaag en een (fleece-) trui of vest de tussenlaag. Poloshirts of sweaters kunnen hier ook heel goed voor worden gebruikt.
Fleece is bij uitstek geschikt als tussenlaag. Een beetje ruim vallend houd het je heerlijk warm, voert voldoende vocht af, en is redelijk winddicht. Bij de wisselende omstandigheden in de bergen van warm in het dal tot koude wind boven, dragen wij graag een vestmodel. Met de ritssluiting is het eenvoudig de warmtebehoefte aan te passen.
Fleece is er in verschillende kwaliteiten. Doorgaans worden de betere (duurdere) verkocht via de buitensportzaak, maar soms kun je ook in andere kledingwinkels prima producten aantreffen. Wie het alleen af en toe voor een wandeling gebruikt, kan toch al volstaan met een goedkopere trui of vest. Bij veelvuldig gebruikt als bij ons, gaan de laatste wel veel minder lang mee.
In de bergen zou een trui, vest of sweater standaard in de rugzak moeten zitten. Wij hebben er altijd een bij ons, ook 's zomers. Op grote hoogte kan het snel koud worden en een onverwachte sneeuwbui op slechts 1600 meter in hartje zomer is ons ook al overkomen. Laat je niet verrassen, dan kan de wandeling gewoon doorgaan ondanks plotselinge sneeuw. Heel leuk, mits je warm blijft.
Overige kleding
Draag bij voorkeur altijd een pet of muts. In de zomer is de kans op zonnebrand of zelfs een zonnesteek te voorkomen door het dragen van een pet. Ja dames, het staat niet altijd leuk... maar een verbrand hoofd of erger gaat je vakantieplezier zeker bederven. Op grotere hoogte is dat niet denkbeeldig.
Helaas de pet vergeten mee te nemen? De oudere generatie kent deze nog wel; Een zakdoek met daarin vier knopen gelegd functioneert heel goed als pet. Aan de Lunersee in de brandende zon heb ik de wandeling rond dit meer zo alsnog kunnen volbrengen.
In de winter verliest een lichaam veel warmte via het hoofd waardoor het hele lichaam meer afkoelt. Wie warme handen wil hebben begint met het opzetten van een muts.
Welke sokken het meest geschikt zijn heb ik beschreven in combinatie met de wandelschoenen op deze pagina onderaan.
Buitenlaag
Dit is de laag die moet beschermen tegen regen, wind en sneeuw. Deze laag moet dus waterdicht zijn, maar ook ademend. Wie kent de
regenpakken niet die van binnen net zo nat werden als van buiten. Niet van de regen maar van het zweet of condens.
De moderne lichtgewicht regenjacks voldoen in meer of mindere mate aan deze wensen.
Het regenjack
1. Winddicht is bij de meeste jacks geen probleem. Zeker als ook de ritssluitingen nog eens extra zijn afgedekt met winddichte stof. Vaak wordt dit vastgezet met klittenband over de rits heen.
2.Waterdicht verschilt per merk maar heeft ook veel met de prijs te maken. Van waterdicht materiaal gemaakt wil niet zeggen dat de naden niet alsnog kunnen lekken. Ook de ritssluitingen zijn vaak een punt van zorg. Een jack wat een behandeling heeft gehad om het waterdicht te maken, zal de waterdichte eigenschap snel gaan verliezen na meerdere draaguren of enkele wasbeurten. Opnieuw behandelen is dan nodig.
3. Ademend vermogen. De stof moet gemakkelijk vocht aannemen van de tussenlaag en dat naar buiten transporteren. Anders zal het van binnen snel nat worden van het zweten of door condenswater. Met koude als gevolg.
Bij de betere jacks wordt veel Gore-Tex gebruikt voor de buitenzijde. Gore-Tex is waterdicht en ademt zeer goed. Soms worden ook meerdere lagen Gore-Tex toegepast of een combinatie met andere materialen. Deze jacks worden al snel duurder.
Veel jacks hebben extra ventilatie openingen, vaak onder de oksels. Ze zijn te openen via een extra ritssluiting. De naden mogen niet gaan doorlekken en worden vaak dicht gesealed. Dure stof in combinatie met slechte naden geeft een slecht jack.
Poncho's
Een poncho kan een goed alternatief zijn voor een regenwandeling. Ze zijn relatief goedkoop en licht van gewicht. Een ander voordeel is het ventileren. De open zijkanten geven de wind vrij spel om overtollig vocht af te voeren. Ze zijn dan ook minder warm en vooral geschikt tijdens zomerse buien.
Bij sterke wind bieden ze weinig bescherming. Extra voordeel is het dat de poncho ook over de rugzak wordt gedragen. Sommigen hebben een extra uitstulping waar de rugzak in past. Wie in het hoofdstuk 'rugzak' heeft gelezen over de waterdichtheid daarvan, zal hier een mooi alternatief in zien.
Pas op met poncho's op steile bergpaadjes. De zwabberende panden verhinderen het zicht op het pad. Het is soms lastig om te zien waar de voeten neergezet kunnen worden.
Plastic poncho's
Al voor 0,65 Euro zijn er plastic poncho's te koop. Nadeel hiervan is het eenmalige gebruik. Ook een ademend vermogen is geen sprake van. Voor een plotselinge heftige bui is het geschikt, maar alleen als het daarna weer snel afgedaan kan worden.
Deze poncho's zijn nogal lastig zelf aan te trekken. Het plastic is weerbarstig, zeker in de wind. Wij helpen elkaar om beurten de poncho goed aan te trekken zonder dat het kapot scheurt aan bijvoorbeeld de rugzak.
Zorg dat de poncho niet van binnen nat wordt. Dus aantrekken voor het begint te hozen.
Onze wandelkleding tips
Koop wandelkleding in de outdoorshop bij voorkeur in november of december. Een leuke kadotip voor de Sint of kerst en op die momenten vaak 30 tot 60% goedkoper. Veel van deze buitensportzaken ruimen wandelbroeken, shirts en fleece-kleding eind van het jaar op om in de voor hun rustige maanden wat extra omzet te genereren.
Wij hebben er bewust voor gekozen niet de allerduurste jassen te kopen. Het zijn redelijke en goed betaalbare jacks geworden. Het ademend vermogen is goed, de waterdichtheid op langere termijn minder. Wij combineren dit met de goedkope plastic poncho's waarvan we allemaal een paar in de rugzak meedragen.
Bij heftige regenval of onweersbui gaan onze jacks het langzaamaan opgeven. We dragen dan tijdelijk de plastic poncho over de regenjas heen waarmee ook de rugzakken beschermd zijn tegen het water.
In veel situaties was de neerslag zo heftig dat er toch even niet te lopen viel. We zoeken dan een beschut plekje waarbij de poncho's tijdelijk de extra bescherming bieden. Zo hebben we al eens gehuld in poncho, gehurkt een onweersbui met hagel uitgezeten. Ondertussen, droog onder het plastic, ons boterhammetje etend. De wandelstokken bleken handig om de poncho overheen te hangen en zo een tentachtige constructie te bouwen. Daarmee ontstond voldoende ruimte om de broodjes te kunnen smeren.
Zodra de regen weer wat afneemt, (wie veel buiten loopt weet dat het zelden langer dan een half uur echt hard regent), worden de poncho's afgedaan en gaat het verder in de dan nog steeds droge jacks.
De regenkleding altijd meenemen. Ook al wordt er geen regen verwacht, in berggebieden kan het weer snel omslaan. Laat je niet verrassen! Regenkleding wordt soms gebruikt om tijdens de pauzes op te zitten bij natte ondergrond. (foto) Ook kan het nuttig zijn bij ongevallen om een slachtoffer op te leggen en warm te houden.