Varusschlacht - Schloss Barenaue - Schmittenhöhe - Vorwalder Berg - Venner Turm - Mittellandkanal
De afstand van deze wandelroute is met een Curvimeter nagemeten op een gedetailleerde wandelkaart met schaal 1:25.000 tot 1:50.000.
Bij wandelroutes met een GPS-track is de afstand bepaald op basis van de GPS-log gegevens.
Alle gemeten afstanden zijn afgerond naar een halve kilometer.
Van deze rondwandeling is helaas nog geen Google Earth link beschikbaar.
Een Google map zal op een later moment alsnog worden toegevoegd
Van deze route is nog geen gps-track als download beschikbaar. Op een later moment zullen een .gpx en .kml in een zip-file worden toegevoegd.
Hebt jij deze route gelopen en wel een GPS-bestand beschikbaar, dan is deze zeer welkom als aanvulling op de site. (Email)
De weergegeven hoogtemeters (stijgen/dalen) zijn onderweg afgelezen op een hoogtemeter en achteraf nagerekend vanaf een gedetailleerde wandelkaart met schaal 1:25.000 tot 1:50.000. Hierbij zijn de verschillen opgeteld tussen alle 'laagste punten' van de route en de daarop volgende 'hoogste punten' op basis van de hoogtelijnen van de kaart.
Dit is geen erg nauwkeurige methode. In de praktijk kunnen de opgegeven hoogtemeters dan ook afwijken van de werkelijkheid.
Bij rondwandelingen voorzien van een GPS-track zijn de hoogtemeters afgelezen uit het GPS logbestand. Deze berekeningen zijn veel betrouwbaarder.
Alle aangegeven waarden zijn afgerond op 10 hoogtemeters. Bij lastiger na te rekenen situaties op 50 hoogtemeters.
Deze rondwandeling verloopt geheel vlak of bij deze route zijn de (mogelijke) hoogteverschillen zo gering dat deze niet relevant zijn voor de wandelaar.
Van deze omgeving is helaas nog geen goede wandel- of fietskaart verkrijgbaar.
star star_border star_border star_border star_border = zeer eenvoudige wandelroute
Korte tot middellange route over halfverharde of verharde wegen en paden zonder hoogtemeters van betekenis
star star star_border star_border star_border = eenvoudige wandelroute
Route over halfverharde of verharde paden met delen smalle goed begaanbare berg- of bospaadjes. Geen tot weinig hoogtemeters
star star star star_border star_border = middelzware wandelroute
Een langere tocht en/of veel hoogtemeters. Route kan smalle berg- of bospaadjes bevatten en natuurlijke hindernissen. (Trap/ladder/beek oversteek) Voor iedereen met redelijke conditie goed/veilig toegankelijk. Advies minimaal wandelschoen A/B of B
star star star star star_border = pittige wandelroute
Lange tocht en mogelijk veel hoogtemeters. Route kan 'avontuurlijke stukjes' en smalle, soms steile paden bevatten. In de bergen Trittsicherheit nodig en goede wandeluitrusting met B of B/C schoenen, wandelstokken en nooduitrusting. (Zie 'Uitrusting')
star star star star star = zware wandelroute
Lange tocht met veel hoogtemeters. Kan delen van een 'Steig' bevatten. Alleen voor geoefende wandelaars met Trittsicherheit en de juiste bergwandeluitrusting. Geen klimtouw of gordels nodig.
Deze kwalificatie toekenning berust op onze eigen ervaring. Voor meer gedetailleerde informatie over de begaanbaarheid en veiligheid van een route lees het uitgebreide routeverslag.
De benodigde tijd voor een rondwandeling kan zeer persoonlijk zijn. De weergegeven tijd zijn de werkelijk door ons gelopen uren, afgerond naar boven op een half uur. Wij lopen om te genieten en niet speciaal voor de conditie. We nemen onze pauzes, lopen harder wanneer het een stukje saai is, en langzamer wanneer de omgeving interessant is. De aangegeven looptijd zal dan ook meestal ruim haalbaar zijn.
Tip:
In het vlakke Nederland zal de af te leggen afstand tussen 3 en 5 Km per uur liggen. Bij een cultuur wandeling kan dit zelfs minder dan 3 Km zijn, bij een sportieve wandeling misschien wel meer dan 5 Km. Een goed gemiddelde om mee te rekenen is 4 kilometer per uur exclusief pauzes. Na meerdere wandelingen kan dit naar eigen ervaring worden bijgesteld.
Hou rekening met 10 minuten pauze per uur, zodat er voor een route van 16 Km 4,5 uur uitgetrokken moet worden. (16Km : 4 Km/u = 4 uur wandelen en 3 x 10min pauze). Bij langere (dag-) tochten ook een langere lunchpauze meenemen. (Een half uur als de broodjes in de rugzak worden meegenomen, een uur als er wordt geluncht bij een horeca gelegenheid onderweg).
(zie ook Routes plannen)
(Laatste melding route OK: december 2019 - Jan Siemonsma)
Tip: Lees voorafgaand aan je wandeltocht de blog van van Jan Siemonsma, op zoek naar de geschiedenis van Varusschlacht rond de Kalkrieser Berg:
Blog Jan: 1: Geschiedenis Varus en Hermann
Blog Jan: 2: Wandeling Kalkrieser Berg
De Kalkrieser Berg is een gebied met een rijke geschiedenis, daar gaan we met deze rondwandeling enkele hoogtepunten van aan elkaar knopen. De route loopt door een prachtig natuurgebied op de rand van het berglandschap ten zuiden van het Mittellandkanal en het vlakke Noord-Duitse landschap ten noorden er van. Dat wordt dus een afwisseling van mooie uitzichtpunten, bossen en open landschappen.
De paden zijn deels asfalt, maar vooral brede bospaden en soms prachtige smalle bergpaadjes door het Wiehengebirge. We gaan zelfs een afdaling maken door een bijzonder mooie kloof. Wie graag de attracties onderweg nader wil bekijken zal extra tijd boven op de 'wandeltijd' moeten reserveren, er is veel te bekijken onderweg.
De foto's bij deze beschrijving geven een sombere indruk en doen de omgeving geen recht. Wij liepen deze route op een bewolkte dag eind januari bij -3 graden en een koude oostenwind. De koude liet langer stilstaan voor het maken van 'nette foto's' niet toe, laat staan een langere pauze om iets nader te onderzoeken. Desondanks vonden wij het een geweldige tocht.
We beginnen de wandeling vanaf de parkeerplaats van het 'Varusschlacht Museum und Park Kalkriese' bij Engter in de gemeente Bramsche. Vanuit het oosten en zuiden van Nederland is dit eenvoudig te berijden via de A30 naar Osnabrück en dan voor deze stad bij knooppunt Lotte via de A1 naar het noorden tot Bramsche. Vanaf afslag Bramsche over de 218 naar Engter en de alom aanwezige borden 'Varusschlacht' volgen.
Vanuit Noord-Nederland is dit via de A31 en A30 te doen, maar is het 30Km korter door vanaf Meppen de A31 te verlaten en binnendoor te rijden; Meppen-Haselünne-Fürstenau. Een hele mooie route. Achter Fürstenau wordt Bramsche aangegeven via autoweg 218/68, na een kilometer of drie er dan weer af naar Bramsche/Engter en de borden Varusschlacht volgen.
(Navigatie: Venner Strasse 69, Engter)
De grote parkeerplaats bij het park is vrij toegankelijk, en geeft tevens gelegenheid om na de wandeling dit archeologisch park en het museum nog te bezoeken. Gedreven door de koude wind hebben we in recordtijd de wandelschoenen aan en de rugzakken over de vele lagen kleding omgehangen. In een stevig tempo, om zo snel mogelijk warm te lopen, gaan we terug naar de hoofdweg en slaan daar rechtsaf naar het naastgelegen fietspad.
Het 'Varusschlacht Museum en Park Kalkriese' is gevestigd op en om een archeologisch opgravinggebied. Hier in het Wiehengebirge aan de voet van de Kalkrieser Berg zijn bij opgravingen veel 2000 jaar oude sporen gevonden van de gevechten tussen de Romeinse legioenen en de Germanen.
En nog steeds vinden er opgravingen plaats die de bezoekers van het park van dichtbij kunnen volgen. Varus was de stadhouder van deze Romeinse provincie en naamgever van de veldslag.
We volgen de hoofdweg tot het bos aan de rechterzijde wijkt. Rechts om het hoekje staat een paal met het routebordje Schlösserweg. We slaan rechtsaf en lopen het veld in, omlaag langs de bosrand, tot we bij een schuilhut aankomen.
Dan gaat het linksaf verder, een pad dat recht op de gebouwen van een boerderij afloopt. De verzameling gebouwen is het Bauerncafe Varus-Deele.
Nu kunnen we tussen de gebouwen door of er links omheen, dan via de parkeerplaats naar een asfaltweg. Rechtsaf gaat het dan verder, langs het schitterende Gut Barenaue aan de linker zijde, en daarna bij de volgende splitsing linksaf het bos in. Een pad van twee betonnen sporen dat ons daarna om het Gut heen naar het Schloss Barenaue brengt.
Schloss Barenaue, in 1859 gebouwd voor de familie Bar, is in nieuwromantische stijl opgetrokken. Het grote park achter het slot is vrij toegankelijk, het gebouw zelf helaas niet. Dat is nu in gebruik als verhuurobject en biedt onderdak aan een zestal gezinnen.
Eerst maken we een rondje over het erf om het slot van alle zijden te bekijken, daarna gaan we voor het gebouw linksaf de route vervolgen.
Nu komen we ook langs de andere zijde van het Gut Barenaue, dat van deze kant nog indrukwekkender is.
Zo lopen we door tot de weg op de hoofdweg aansluit. Daar gaan we iets rechts en dan gelijk links omhoog het pad langs de bosrand op. Hier staat ook route 'M' aangegeven.
Onze rondwandeling hebben we thuis vanaf een wandelkaart uitgezet, straks zal blijken dat deze geheel toevallig goeddeels samenloopt met deze lokale 'M' route. Waar 'M' voor staat en waar het veder langs gaat, daar komen we onderweg niet achter.
November 2018 laat Jasper S. weten dat deze 'M' de regionale 'Mühlenweg am Wiehengebirge' aanduid. Een 97 Kilometer lange Rundwanderweg, volgens Jasper een aanrader!
Nu gaat het bergop, rechts van de bosrand langs de Kalkrieser Berg omhoog. Verderop met de bocht mee naar recht en daarna links, dan gaat het daarna het bos in.
Op de eerste kruising in het bos slaan we linksaf waar ook hier de 'M' wordt aangegeven. Wanneer het pad weer licht gaat dalen gaat er in de bocht omlaag een smaller pad rechts omhoog.
Dat wordt de volgende uitdaging, want het gaat behoorlijk stijl. De 'M' loodst ons keurig door het bos waar nog meerdere paden lopen, vaak alleen modderpaden voor bosonderhoud.
Het gaat wat rechts en daarna links, maar moeilijk is het niet. Ook alle andere routemarkeringen verlopen via dezelfde route de berg op.
Na een laatste kruising met een breder modderspoor recht over te zijn gestoken komen we iets verderop bij een brede halfverharde bosweg aan.
Hier slaan we linksaf en verlaten daarmee voorlopig de 'M'.
Al snel begint het te dalen, en gelijk volgt een Y-splitsing waar een weg schuin naar links wegloopt. Wij gaan rechtdoor de lange weg omlaag tot deze uiteindelijk met een haakse bocht naar rechts gaat.
We gaan met de bocht mee, negeren de zijwegen links en verderop rechts, om dan naar het open veld door te lopen wat recht voor ons uit al zichtbaar is.
Aan de bosrand aangekomen vinden we weer een groot kruispunt van smalle en brede bospaden. Hier kiezen we scherp rechtsaf de brede weg omhoog het bos in naar de Schmittenhöhe.
Er volgt een lange geleidelijke klim, steeds maar rechtdoor. Nadat er een brede Forstweg van rechts bij komt wordt het vlakker en de ondergrond nogal slecht. Diepe moddersporen van tractoren maken het lopen over de hartbevroren grond lastig, maar rechts langs de bomen is wel goed vooruit te komen.
Nu moeten we zo dadelijk een smaller pad naar rechts zien te vinden. En dat lukt ook, want het is weer goed aangegeven op een boomstam. Ook de 'M' is er dan weer bijgekomen. We gaan rechts en houden dan gelijk weer links aan.
Hier zijn we boven op de Kalkrieser Berg aangekomen, maar nog net niet op het allerhoogste topje. Dat topje komen we dan verderop rechts van het pad vanzelf tegen.
De Schmittenhöhe is het hoogste topje van het Wiehengebirge, een gebergte aan het noordelijke randje van het Teutoburgerwald, en steekt 157m boven zeeniveau. Zoals het een echte bergtop betaamd is ook dit topje bekroont met een topkruis en... een Gipfelbuch! Een pen of potloot kunnen we in het kastje niet vinden, maar dat hebben we ook altijd zelf wel in de rugzak. Ook mijn Zwitsers zakmes herbergt een pen, dus kunnen we toch een stukje schrijven.
De koude wind belet ons lang op de top te blijven, lopen is toch het warmst, dus trekken we verder langs het paadje. Het brengt ons snel weer naar een T-splitsing met een brede bosweg waar links om het hoekje weer een Schutzhütte staat. We gaan er linksaf naar het verderop gelegen kruispunt en daar dan scherp rechtsaf.
Nu volgt een lange afdaling door een prachtig golvend bosgebied, met bijkomend voordeel vandaag dat we de ijzige wind even kwijt zijn. We lopen door tot helemaal beneden, waar we bij Campingplatz Waldwinkel uitkomen. Voor deze camping ligt een speeltuin en een fraaie vijver met rechts langs de bosrand een paar bankjes.
Het is ondertussen middag geworden dus besluiten we die bankjes te gebruiken om de meegebrachte broodjes te eten. Meer nog dan de broodjes verheugen we ons op een warme mok koffie uit de thermosfles in mijn rugzak. De hete koffie smaakt extra lekker in de vrieskou, maar ook nu weer blijft het bij een zeer korte pauze.
Ook voor het vervolg van de wandeling kunnen we weer leunen op de mysterieuze 'M' markeringen. We gaan op de campingingang af en er pal voor linksaf. Een zandweg.
Voorbij de laatste bouwsels krijgen we links een heerlijk vergezicht over de omgeving, daarna gaan we weer het bos in.
Direct aan de bosrand volgt weer een splitsing waar we nu scherp rechtsaf slaan en op een boerderij toe lopen. Eerst rechts er aan langs, dan weer het bos in. Daar gaan we de brede weg rechtdoor aanhouden.
Het gaat dan weer omhoog naar 143 meter, steeds dieper het bos in waarbij we alsmaar het pad blijven volgen en zijwegen negeren.
Wanneer het links achter de bosrand wat lichter wordt en we daar weer weilanden en boerderijen zien, volgt nog eens een kruising die we rechtdoor oversteken. Dan rest nog een korte afdaling tot aan een asfaltweg.
Even een paar meter rechtsaf, daarna slaan we weer linksaf het bos in over de Bonekampsheide. Ook hier is het weer prachtig nu we weer op hoogte lopen en enkele mooie doorkijkjes passeren.
Verderop komen we weer bij een splitsing waar linksaf de Venner Berg wordt aangegeven. Dat wordt het volgende doel, dus slaan we linksaf en verlaten daarmee weer de 'M'.
Het is een brede zandweg door het bos met weer enkele mooie stukjes natuurschoon. De weg eindigt voor een weiland op een T-splitsing met nogmaals een mooi uitzicht over het glooiende landschap.
Daar gaan we nu links en lopen even later de eerder verlaten asfaltweg weer op bij een bushalte.
Nu gaan we een tijdlang het asfalt volgen. Die weg komt hier van links en gaat er linksaf, voor ons vanuit de zandweg is het dan eigenlijk rechtdoor het asfalt op.
De vergezichten worden steeds mooier nu we over de Vorwalder Berg trekken. Slechts hier en daar een boerderij of Fachwerk huis, verder vooral lege ruimte. En meer koude, we lopen hier boven recht tegen de oostenwind in.
Volgens de wandelkaart en de op het internet gevonden informatie moet het uitzicht hier geweldig zijn, speciaal naar het noorden waar het vlakke Duitse land begint. De 'Deutsche Tiefebene'. Dat valt vandaag echter tegen, daar is de laaghangende bewolking en de nevel debet aan.
Toch heeft ook dit weertype zijn charme, en genieten doen we er zeker van. Het geeft ons ook nu al een reden om deze rondwandeling nog eens over te doen bij heldere hemel.
Nadat we het hoogste punt zijn gepasseerd zien we in de verte een uitzichttoren in een bosje staan waar we deze volgens de kaart ook verwachtten.
Het is de Venner Turm, een 20 meter hoge toren waar vanaf het uitzicht nog fraaier zou moeten zijn. En vooral ook naar het zuiden richting de bergen van het Teutoburgerwald.
Gezien het slechte zicht verwachten we er vandaag niet te veel van, maar laten ons ondanks de wind er niet van weerhouden de klim toch te wagen.
Als we weer op de grond staan vervolgen we de tocht over de asfaltweg rechtdoor, maar nog slechts een kort stukje. Voor het verderop gelegen weiland rechts, bij een hek, staan weer allerlei routebordjes bij een graslaan naar rechts. En ja hoor, de 'M' staat er ook weer tussen!
We gaan rechts en lopen dan naar een bosrand toe. Halverwege dit bosje loopt een smal paadje links onderuit, waar ook weer diverse lokale en regionale wandelingen langs gaan.
Het bos in dus, linksaf, en tot onze grote verrassing bevinden we ons dan korte tijd later in een heuse kloof.
Links van het pad een leuk stroompje, weer windstil hier diep tussen de berghellingen, en dan het bos! Woorden kunnen de lading hier niet dekken, het is er echt schitterend. Een totale verrassing, want dit valt zelfs van een gedetailleerde wandelkaart niet vooraf af te lezen.
Het smalle pad kronkelt van de berg omlaag steeds het stroompje volgend. (Er loopt ook nog een route rechts bovenlangs, lange tijd parallel aan de kloof, maar deze buigt later naar rechts en zou ons uit koers brengen).
We blijven het water maar volgen, tot helemaal beneden bij een brug over de daar breder geworden beek. Bij deze brug vinden we een Wassertretstelle, een klein overdekt zwembadje om in de zomermaanden de van het wandelen warm geworden voeten in af te koelen. In de Alpen komen we deze voetenbaden vaak tegen, maar hier is het toch eerder onverwacht.
Vandaag staat er geen water in de bak, dat is ook niet zinvol bij -3 graden. In de zomer werken dit soort voorzieningen geweldig, dus dan zeker uitproberen. Nog niet overtuigd om de wandelschoenen uit te trekken? Lees dan eens het prachtige gedicht op het informatiebord waarin zeer goed beschreven wordt waarom je dit juist wel zou moeten doen.
Nu moeten we de brug oversteken om dan rechtsaf de er achter gelegen parkeerplaats Venner Berg over te lopen. Ook daar staan nog diverse informatieborden over de omgeving, de kloof en een naastgelegen Wassermühle.
Tip: Veel informatie en vandaag te koud om het allemaal te lezen. Meestal maak ik dan foto's van die informatieborden om het later thuis bij de warme houtkachel nog eens rustig vanaf de foto's door te lezen. Vaak haal ik daar ook lokale wetenswaardigheden uit om aan de routeverslagen toe te voegen of komen daar ideeën uit voor een volgende rondwandeling.
Zo heb ik ook pas thuis het mooie gedicht bij de Wassertretstelle goed gelezen, maar opzettelijk nu niet hier geplaatst om de route voor de 'nalopers' interessant te houden.
De autoweg steken we recht over, een smalle asfaltweg in met rechts een forellenvijver. Deze gaan we nu een tijdje volgen waarbij we vooral af en toe achterom moeten kijken voor het mooiste panorama.
Hier dalen we nu verder af naar het 'platteland' en laten het berglandschap achter ons. Wanneer we langs een huis rechts van de weg lopen valt ons daar een prachtige oude erfafscheiding op van gestapelde rotsblokken. Het doet even aan Engeland denken.
Na dit huis buigt de asfaltweg naar links. In de bocht gaan wij rechts langs de bomenrij waaronder een watertje stroomt.
Het graspad loopt er recht op een breed kanaal af, het Mittellandkanal. Voor het water slaan we linksaf en gaan dan verder over het oeverpad.
Het Mittellandkanal verbind de drukke vaarwegen Ems, Weser en Elbe met elkaar. Het is het drukst bevaren kanaal van Niedersachsen en zelfs op deze winterse zondagmiddag blijven de schepen maar langskomen.
Verderop zien we de eerste van vele bruggen over het kanaal al. Die gaan we oversteken en moeten om dat te kunnen doen vlak voor de brug het gras verruilen voor het asfalt links.
Aan de overzijde vinden we links om het hoekje weer een wandelpad omlaag naar het kanaal.
We kiezen hier voor de rechter zijde daar er een houtwal ligt en we zo enige beschutting van de wind krijgen. En natuurlijk omdat het gewoon leuk is om een hoge brug over te steken en een mooi uitzicht op het water en de scheepvaart te krijgen.
We blijven aan de oever tot aan de volgende brug. Hier moeten we eerst onder de brug door om daarna rechts een wandelpad omhoog te vinden. Ook deze brug wordt overgestoken waarna we de asfaltweg rechtdoor aflopen en op de volgende splitsing linksaf slaan. Verderop aan deze weg zien we dan onze auto weer terug, en natuurlijk de warme kachel.
Dit laatste stuk asfalt hebben wij zelf niet gelopen, we zijn nog doorgegaan tot nog een brug verder om vandaar terug te keren. Dat was 3 Km extra maar voegde weinig leuks aan de wandeling toe zodat dit gedeelte hier niet is opgenomen.
arrow_backVorige route arrow_backTerug route overzicht arrow_forwardVolgende route
De routes zijn zo nauwkeurig mogelijk opgetekend. Ik ben niet verantwoordelijk voor wijzigingen ter plaatse en/of (type-)fouten in de omschrijvingen. NEEM ALTIJD EEN GOEDE WANDELKAART MEE! En mail ons als je onjuistheden tegenkomt.