Bludenz - Dornbirn - Schwarzenberg - Au - Bezau - Bizau - Damüls - Laterns - Rankweil - Bludenz
De afstand van deze wandelroute is met een Curvimeter nagemeten op een gedetailleerde wandelkaart met schaal 1:25.000 tot 1:50.000.
Bij wandelroutes met een GPS-track is de afstand bepaald op basis van de GPS-log gegevens.
Alle gemeten afstanden zijn afgerond naar een halve kilometer.
Van deze rondwandeling is helaas nog geen Google Earth link beschikbaar.
Een Google map zal op een later moment alsnog worden toegevoegd
Van deze route is nog geen gps-track als download beschikbaar. Op een later moment zullen een .gpx en .kml in een zip-file worden toegevoegd.
Hebt jij deze route gelopen en wel een GPS-bestand beschikbaar, dan is deze zeer welkom als aanvulling op de site. (Email)
De weergegeven hoogtemeters (stijgen/dalen) zijn onderweg afgelezen op een hoogtemeter en achteraf nagerekend vanaf een gedetailleerde wandelkaart met schaal 1:25.000 tot 1:50.000. Hierbij zijn de verschillen opgeteld tussen alle 'laagste punten' van de route en de daarop volgende 'hoogste punten' op basis van de hoogtelijnen van de kaart.
Dit is geen erg nauwkeurige methode. In de praktijk kunnen de opgegeven hoogtemeters dan ook afwijken van de werkelijkheid.
Bij rondwandelingen voorzien van een GPS-track zijn de hoogtemeters afgelezen uit het GPS logbestand. Deze berekeningen zijn veel betrouwbaarder.
Alle aangegeven waarden zijn afgerond op 10 hoogtemeters. Bij lastiger na te rekenen situaties op 50 hoogtemeters.
Deze rondwandeling verloopt geheel vlak of bij deze route zijn de (mogelijke) hoogteverschillen zo gering dat deze niet relevant zijn voor de wandelaar.
Van deze omgeving is helaas nog geen goede wandel- of fietskaart verkrijgbaar.
star star_border star_border star_border star_border = zeer eenvoudige wandelroute
Korte tot middellange route over halfverharde of verharde wegen en paden zonder hoogtemeters van betekenis
star star star_border star_border star_border = eenvoudige wandelroute
Route over halfverharde of verharde paden met delen smalle goed begaanbare berg- of bospaadjes. Geen tot weinig hoogtemeters
star star star star_border star_border = middelzware wandelroute
Een langere tocht en/of veel hoogtemeters. Route kan smalle berg- of bospaadjes bevatten en natuurlijke hindernissen. (Trap/ladder/beek oversteek) Voor iedereen met redelijke conditie goed/veilig toegankelijk. Advies minimaal wandelschoen A/B of B
star star star star star_border = pittige wandelroute
Lange tocht en mogelijk veel hoogtemeters. Route kan 'avontuurlijke stukjes' en smalle, soms steile paden bevatten. In de bergen Trittsicherheit nodig en goede wandeluitrusting met B of B/C schoenen, wandelstokken en nooduitrusting. (Zie 'Uitrusting')
star star star star star = zware wandelroute
Lange tocht met veel hoogtemeters. Kan delen van een 'Steig' bevatten. Alleen voor geoefende wandelaars met Trittsicherheit en de juiste bergwandeluitrusting. Geen klimtouw of gordels nodig.
Deze kwalificatie toekenning berust op onze eigen ervaring. Voor meer gedetailleerde informatie over de begaanbaarheid en veiligheid van een route lees het uitgebreide routeverslag.
De benodigde tijd voor een rondwandeling kan zeer persoonlijk zijn. De weergegeven tijd zijn de werkelijk door ons gelopen uren, afgerond naar boven op een half uur. Wij lopen om te genieten en niet speciaal voor de conditie. We nemen onze pauzes, lopen harder wanneer het een stukje saai is, en langzamer wanneer de omgeving interessant is. De aangegeven looptijd zal dan ook meestal ruim haalbaar zijn.
Tip:
In het vlakke Nederland zal de af te leggen afstand tussen 3 en 5 Km per uur liggen. Bij een cultuur wandeling kan dit zelfs minder dan 3 Km zijn, bij een sportieve wandeling misschien wel meer dan 5 Km. Een goed gemiddelde om mee te rekenen is 4 kilometer per uur exclusief pauzes. Na meerdere wandelingen kan dit naar eigen ervaring worden bijgesteld.
Hou rekening met 10 minuten pauze per uur, zodat er voor een route van 16 Km 4,5 uur uitgetrokken moet worden. (16Km : 4 Km/u = 4 uur wandelen en 3 x 10min pauze). Bij langere (dag-) tochten ook een langere lunchpauze meenemen. (Een half uur als de broodjes in de rugzak worden meegenomen, een uur als er wordt geluncht bij een horeca gelegenheid onderweg).
(zie ook Routes plannen)
Dat er in het Vorarlberg en omgeving veel te zien en te doen is laat deze rondrit in twee delen zien. Veel variatie in de natuur met de hoge bergketens rond Bludenz tot de veel lagere gebieden in Zwitserland, en daar tussenin het groene Bregenzerwald. Ook veel verschillen in cultuur kunnen we onderweg ondervinden, deze route brengt ons door twee of desgewenst drie landen.
De route bestaat uit twee delen die in een dagtocht te doen zijn. Wil je echter regelmatig even stoppen, in een prachtig Zwitsers stadje rondkuieren, een museum aandoen of die schitterende Basiliek bezoeken, dan is het beter om maar een deel van de route te kiezen. Het tweede deel kan dan op een andere dag worden gedaan.
Deel I gaat van Bludenz naar Zwitserland, met de mogelijkheid van een uitstapje naar Liechtenstein. In dit deel ligt de nadruk op een mooie bergpas, steden en verrassende stadjes, vlak onder de Bodensee is het in Zwitserland niet hoger dan 1500m maar de vergezichten zijn desondanks verrassend. Bij Dornbirn kan de A14 terug naar Bludenz worden genomen.
Deel II gaat door Oostenrijk, het Bregenzerwald. Hierin ligt de nadruk meer op de heerlijke bergweggetjes en bergpassen, en op bijzondere dorpjes met fraaie oude boerderijen bekleed met houten shingles. (Duits: Schindelbeschlag) In het Bregenzerwald is houtbewerking tot kunst verheven. Deel II begint bij Dornbirn, vanuit Bludenz te bereiken via de A14 en dan afslag 18.
(Onze routebeschrijvingen bevatten veel informatie over bezienswaardigheden onderweg, veel te veel om allemaal aan te doen. Deze tips kunnen natuurlijk ook worden gebruikt om onderweg inspiratie op te doen en daar later andere vakantiedagen mee in te vullen.)
Startpunt deel II
Voor wie deel I heeft gehad en doorgaat met deel II, die rijdt al op de 204 onder de Autobahn A14 door richting Dornbirn.
Voor degene die alleen deel II wil gaan rijden, die kan vanuit het noorden vanaf de Bodensee of vanuit het zuiden vanaf Bludenz op de A14 de afslag 18 nemen naar Dornbirn om op de 204 te komen waar we deze beschrijving mee beginnen.
De route...
De 204 brengt ons langs een industrieterrein van Dornbirn en daarna verder de binnenstad in. We rijden de 204 helemaal uit, deze eindigt op een T-splitsing met de 190. Daar gaan we linksaf verder de stad in, steken daarna de Dornbirner Ach over, en slaan daarna iets verderop rechtsaf richting Schwarzenberg. Dit is de L48 Sebastianstrasse.
Dornbirn
Dornbirn is voor Vorarlberger begrippen een behoorlijk grote stad met een groot winkelcentrum. De stad heeft voor iedereen wel iets boeiends te bieden, van het Stadtmuseum, het Kunstraum Dornbirn, tot het Rolls Royce museum. Liefhebbers van een biertje kunnen er terecht bij de Mohren Brauerei, maar wie eens iets heel anders wil bekijken moet toch wel even naar het Krippenmuseum.
Voor de natuurliefhebbers heeft Dornbirn nog iets speciaals te bieden, het Inatura. Het Inatura is zowel een natuur belevenis tentoonstelling, documentatiecentrum, als wetenschappelijk onderzoekcentrum. In de tentoonstelling ruimte wordt de natuur begrijpelijk gemaakt met presentaties, spel en preparaten, en worden alle zintuigen van de bezoeker geprikkeld.
De route...
De L48 gaat gelijk flink omhoog en brengt ons snel de stad weer uit, en met het klimmen worden we ook getrakteerd op prachtige uitzichten over Dornbirn en wijde omgeving in het brede dal beneden.
Er volgen een aantal haarspeldbochten en andere kronkels, daarna laten we de laatste woningen op de berghelling achter ons en gaan we het bos in.
We zijn dan in het Bregenzerwald. Niet het hoogste gebied van Oostenrijk en het Vorarlberg, maar wel heel groen en een duidelijk afwijkende bouwstijl. Prachtige oude boerderijen met muren bekleed met hout shingles. (Schindelbeschlag) Typerend voor het Bregenzerwald.
Eenmaal op hoogte komen we bij een aantal gebouwen en een enorme parkeerplaats bij Bödele. Daar staat het dalstation van de Hochälpene Lifte bij het Berghof Fetz. Dit is het skigebied Dornbirn, en in de zomer zijn er ook mooie wandeltochten te maken. Natuurlijk is er ook een terras om even een pauze te houden, wel jammer dat voor de grote parkeerplaats betaald moet worden. Zelf nu deze in de zomer nagenoeg leeg is.
Daarna dalen we weer af, rijden door het dorpje Oberkaltberg, en vervolgen onze tocht over de L48 via een schitterende route tot in het dorp Schwarzenberg.
In het centrum, rechts van de kerk, kunnen we de wagen gemakkelijk parkeren.
Schwarzenberg
Schwarzenberg is weer een must om te bekijken, hier zie je in de compacte kern veel voorbeelden van de typische Bregenzerwald bouwstijl met veel door de tijd donker geworden hout shingles. Daarbij is ook in het algemeen veel prachtig bewerkt hout gebruikt voor de raamluiken tot balkons en dak afwerkingen. En wat te denken van de mooie kerk, de fontein in het centrum, en het schaduwrijke terras links van Gasthof Adler!
Langs Schwarzenberg liep ooit de oude handelsweg van de Rijn en Bodensee naar het Bregenzerwald, wat het dorp een hoge welvaart bracht. De horeca uitbaters langs de route waren grote boeren, handelaars en geld uitleners tegelijkertijd, en lieten de mooiste gebouwen neerzetten. Daarvan staan er nog een groot aantal in het compacte centrum van Schwarzenberg. Ze zijn nu veelal omgebouwd tot woonhuis, maar het aanzicht is daarbij bewaard gebleven.
Let hier ook eens op wat de Oostenrijkers noemen 'Der typischen Schopf'. Dit zijn de naar het zuiden gerichte ingangen/portalen van de oude boerderijen.
De route...
In Schwarzenberg rijden we in het centrum recht op een fontein af, we gaan voor de fontein langs rechtsaf en blijven daarmee op de L48. Verderop sluit deze weg aan op de hoofdweg 200 waarop we rechtsaf gaan richting Au.
Naast deze hoofdweg zien we steeds een brede rivier, dit is de Bregenzerach.
We blijven maar een kort stukje op de 200, want al snel zijn we bij de afslag links naar de volgende bestemming Bezau.
We rijden het centrum van het verderop gelegen dorpje in en gaan daarna rechtsaf over de L28 naar het gehucht Reuthe, langs het Gesundhotel Bad Reuthe, en dan door tot in het volgende gehucht Bizau.
We hebben dan al weer een bord langs de weg zien staan dat het er verboden is voor caravans, precies wat we altijd graag opzoeken.
Eerst rijden we nog over een rechte weg in het dal, maar eenmaal achter Bizau gaat het behoorlijk omhoog via een leuk smal weggetje, soms maar net een auto breed. En even later zijn er dan natuurlijk ook weer mooie uitzichtpunten.
Nu in Oostenrijk zijn er, anders dan in deel I in Zwitserland, wel weer regelmatig plekjes om gemakkelijk even te kunnen stoppen en van de omgeving te genieten. Bijvoorbeeld een mooie parkeerplaats links van de weg net boven Bizau. Het bankje dat er bij staat is al bezet door een echtpaar die hier op de fiets omhoog ploeteren, maar ook zonder bankje te kunnen gebruiken is het uitzicht prachtig.
Op de route komen we langs verschillende horeca gelegenheden, een hele mooie is wel het uitzichtterras van Berghaus Kanisfluh waar je vanzelf recht tegenaan rijdt. Voor de bocht om het Berghaus heen ligt rechts een ruime parkeerplaats, speciaal voor de gasten van deze unieke locatie.
Dan is het weer tijd om af te dalen, ook omlaag blijft het een smal weggetje en rijden we door een schitterend natuurgebied. We komen weer meer zuidelijk en daarmee worden de bergen ook weer hoger, steiler en dus imposanter.
De weg loopt door tot in Schnepfau. Weer een gehucht bestaande uit enkele woningen en boerderijen, en eenmaal in het dorp zijn we weer onderin het dal aangekomen.
In Schnepfau gaan we linksaf en zoeken de hoofdweg 200 weer op die daar vlak langs het dorp loopt. We gaan linksaf de hoofdweg weer op, op weg naar de tweede plaats met de naam Au van vandaag.
Au
Het Oostenrijkse Au is een toeristisch dorpje dat het moet hebben van zijn ski- en wandelberg Diedamskopf
Ook het dorp zelf is aantrekkelijk door de vele typische met houten shingles beklede Bregenzerwald boerderijen, vaak boerderijen met het woonhuis en de stal onder een dak. Au en omgeving is ook bekend om de prachtige lokale houtarchitectuur, dit is niet te missen voor wie het dorpje bezoekt. De blikvanger in Au is echter de kerktoren met barokke kerk.
(In het Bregenzerwald eindigen veel plaatsnamen op Au, dit wijst naar de ligging aan een beek of rivier.)
De route...
In Au aangekomen gaan we rechtsaf en kiezen daar de 193 naar Damüls en de Fashinajoch. Een hele leuke weg met verderop links een indrukwekkende rotswand en een diepe kloof waar de Argenbach doorheen stroomt.
De weg is kronkelig en soms heel smal, maar toch zijn er regelmatig wel plekjes te vinden om weer even uit te kunnen stappen. Gezien de mooie watervallen die we onderweg tegen komen is dat dan ook welkom.
Vlak voor het dorpje Damüls slaan we, voor de lange scherpe bocht naar links, rechtsaf naar Damüls op de L51. (Damüls/Furkajoch) De weg gaat dan scherp naar links, voor de 'Damüls-Mellau-Fashina Skischaukel' langs, en daarna omhoog het dorp Damüls in.
Tip: Voor wie de Fashinajoch nog niet kent en wel toe is aan een verfrissing, is het mogelijk om op de kruising scherp links aan te blijven houden en door de van daaraf al zichtbare galerij nog even omhoog te rijden naar de Fashinajoch. Het is maar een kort stukje heen en terug.
Op het hoogste punt zijn ruime parkeerplaatsen en veel gezellige terrasjes te vinden van waaraf je een mooi uitzicht hebt op Fashina, het Grosswalsertal en de imposante bergen waar deze pass tussendoor gaat.
Damüls
Damüls als dorpje heeft niet veel te bieden, behalve dan de Pfarrkirche St. Nikolaus op een zeer opvallende plaats.
Damüls is wel een bekende naam voor veel wintersporters, vooral door de 'Damüls-Mellau-Fashina Skischaukel' waar we aan langs zijn gekomen. Skipistes, ski-scholen en alles wat je voor de wintersport nodig hebt, dit is het grootste skigebied van het Bregenzerwald.
Het is tevens toegang tot een schitterend natuurgebied dat te bereiken is via de weg naar de Furkajoch waar wij nu naar toe gaan. De Furkajoch trekt dan ook veel zomergasten aan voor prachtige wandelingen in de bergen. Hier kun je op grote hoogte starten met je wandeling zodat je weinig hoogtemeters hoeft te maken om toch een bergtop te bereiken.
De route...
Wanneer we het dorpje weer verlaten gaat het steeds verder omhoog naar de Furkajoch, voorbij de vele winterhotels rijden we het fraaie natuurgebied in. Er zijn onderweg een paar ruime parkeerplaatsen en hier en daar kleine plekjes voor enkele wagens. Verder is het langs deze smalle weg overal verboden te parkeren.
Bijna boven op het hoogste punt ligt er links nog een grote onverharde parkeerplaats, daar kan het fraaie berggebied nog eens rustig worden bekeken en op de foto worden vastgelegd.
Ook de afdaling van het Furkajoch is een belevenis, voor liefhebbers van auto- of motorrijden is dit wel heel erg leuk. Ook erg smal, maar er is doorgaans weinig verkeer en in de praktijk is er altijd wel tijdig een verbreding te vinden om een enkele tegenligger te kunnen passeren.
Het eerste dorp dat we weer tegenkomen is Innerlaterns, na een indrukwekkende rit over de smalle kronkelweg. Na Innerlaterns volgt verderop Laterns, dat is een wat grotere plaats, maar nog steeds hoog in de bergen gelegen.
Laterns
Laterns, hoog aan de noordhelling in het Latensertal gelegen, wordt in oude documenten voor het eerst genoemd in 1313 toen de eerste Walser daar neerstreken. Het is dan ook een typisch Walserdorf.
Lange tijd was het dorp moeilijk bereikbaar, maar met het aanleggen van de weg vanuit Laterns-Thal kon het dorp groeien. In de jaren dertig is de weg verder doorgetrokken naar Bad Laterns waarmee de eerste toeristen kwamen om de Heilquellen en het Luftkurort te bezoeken. De aansluiting daarna naar Damüls over de Furkajoch bracht de toeristenstroom pas echt op gang. Daar horen wij nu bij...
Laterns is ook erg bekend bij ervaren wandelaars, vanuit het dorp is de üble Schlucht te bereiken. Deze kloof is een van de mooiste van Oostenrijk volgens kenners, maar alleen bereikbaar via een Alpiner Steig en daarmee helaas niet toegankelijk voor de doorsnee toerist.
De route...
Na Laterns daalt het verder af, en bijna weer beneden in het dal rijden we Batschuns in om daarna verder af te dalen naar Rankweil.
In Batschuns krijgen we eerst nog een mooi uitzicht op de Basiliek op een hoge rots in Rankweil, en daarna moeten we even op gaan letten na het bord Zwischenwasser.
Daar daalt het af door het bos met enkele haarspeldbochten, en in een haarspeldbocht naar rechts steken we een brug over een beek over.
Daar staat links om het hoekje een kiosk. Parkeren bij de Kiosk is soms krap, maar iets verderop aan de overzijde van het water ligt links een ruimere parkeerplaats.
Vanaf de parkeerplaats kunnen we een stukje terug lopen naar de kiosk en het terrasje ervoor, om daar voor dit gebouwtje langs het bos in te gaan. Dit is de toegang tot een kloof en gelijk vooraan is een prachtige waterval te bekijken. Vooral in een natte periode spectaculair.
Terug bij de auto leggen we het laatste stukje omlaag nog af en rijden dan de stad Rankweil in.
Rankweil
In Rankweil moet natuurlijk de opvallend op de Liebfrauenberg gebouwde Basilika-Rankweil worden bezocht die we tijdens de rit omlaag al konden zien. Deze Kastellkirche der Churrätischen Bischöfe van 700 na Chr. is een bezichtiging meer dan waard, en ook het uitzicht vanaf de berg over de stad is een feest.
Naast de Basilika heeft Rankweil veel meer kerken en kapellen, deze stad is het Pelgrimcentrum van het Vorarlberg.
In de stad is daarnaast het interessante Freilichtmuseum Villa Rustica te bezoeken waar nu drie huizen uit de beginperiode van Rankweil zijn opgegraven en archeologisch onderzocht worden. Zoals het een oude stad betaamt zijn er natuurlijk ook veel andere historische gebouwen bewaard gebleven, deze Historische Gebäude zijn opgenomen in een leuke wandelroute, het 'Rankweiler Kulturpfad', waarvan de beschrijving bij de VVV/Bürgerservice verkrijgbaar is.
De route...
De dag begint voor ons al aardig ten einde te lopen, we besluiten dan ook om vanuit Rankweil rechtstreeks de A14 op te zoeken en het laatste stukje terug naar Bludenz en het Brandnertal via de snelweg af te leggen.
Over de L50 via Satteins, Bludesch, Ludesch en Nuziders naar Bludenz is de alternatieve route, maar gaat door veel dorpjes waarmee we nog wel even onderweg zouden zijn. Dat gaat vandaag niet meer lukken, maar we hebben dit deel al vaker gereden zodat we het nu voor gezien houden.
arrow_backVorige route arrow_backTerug route overzicht arrow_forwardVolgende route
De routes zijn zo nauwkeurig mogelijk opgetekend. Ik ben niet verantwoordelijk voor wijzigingen ter plaatse en/of (type-)fouten in de omschrijvingen. NEEM ALTIJD EEN GOEDE WANDELKAART MEE! En mail ons als je onjuistheden tegenkomt.